İşten Çıktıktan Sonra Sigorta Ne Zaman Düşer?

Çalışanlar işe girdiklerinde işveren tarafından kişilerin sigortası başlatılır. Çalıştıkları süre zarfında bu sigorta yatırılmaya devam eder. Kişi işten çıktığında ise sigortanın yatırılması sona erer. İşten çıktıktan sonra sigorta ne zaman düşer şeklinde bir soru birçok kişinin aklına gelebilir.

Çalışanlar kendi istekleriyle işten ayrıldıklarında veya işten çıkarıldıklarında, eğer son bir yıl içinde en az 90 gün sigorta primi ödenmişse belirli bir süre boyunca sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edebilirler.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, bireylerin ekonomik durumuna bakılmaksızın sağlık hizmetlerine kolay ve eşit şekilde erişimini sağlamak amacıyla düzenlenmiş bir sistemdir. Bu sigorta, kişilerin kimseye bağımlı kalmadan sağlık güvencesine sahip olmasını amaçlar ve hastalık gibi risklere karşı koruma sunar.

Genel Sağlık Sigortası kapsamında sigortalı olan bireyin belirli şartları taşıyan aile fertleri bu güvenceden faydalandırabilir. Bu kapsamda sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek kişiler arasında öncelikle sigortalı kişinin eşi gelir. Sigortalının eşi, eğer kendisi herhangi bir sigorta kapsamında değilse ve kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ya da aylık almıyorsa sigortadan yararlanabilir.

Sigortalı olarak çalışan kişilerin çocukları da bazı şartları sağladıkları takdirde sağlık güvencesinden faydalanabilir. 18 yaşını doldurmamış çocukları, lise veya dengi eğitim görenler için 20 yaşına; yükseköğrenim görenler için ise 25 yaşına kadar olan ve evli olmayan çocukları sigortalı kişinin sigortasından faydalanabilir. Ayrıca yaş sınırı olmaksızın en az %60 oranında iş gücü kaybı olduğu yetkili sağlık kurulu tarafından belirlenen evli olmayan bireyin çocukları da sigorta kapsamına girer.

Kendi geliri asgari ücretin net miktarının altında olan, başka bir çocuğundan sağlık güvencesi almayan anne ve babası da kişinin sigortasından faydalanır. Bu kişiler, sigortalı bireyin sağladığı genel sağlık sigortası güvencesinden belirlenen kurallar çerçevesinde yararlanabilirler. İşten ayrılınca sigorta geçerlilik süresi ile ilgili resmi olarak belirlenen süre dolduğunda kişi, sigortadan yararlanamaz.

İşten Ayrılma Durumunda Sağlık ve Sigortadan Yararlanma Süresi Nedir? 

İşten çıktıktan sonra sigorta ne kadar devam eder sorusu, sigortalı olarak çalışan kişiler tarafından cevabı merak edilen sorulardan biridir. Düzenli olarak sigorta primlerini ödeyen bireyler, çalıştıkları süre boyunca ve de emekli olduklarında Sosyal Güvenlik Kurumu aracılığıyla sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkına sahip olurlar. Sigortalı çalışanlar ve emekliler, SGK’nin sunduğu sağlık güvencesinden faydalanırken işini kaybeden veya kendi isteğiyle işten ayrılan kişiler için bu hak belirli bir süreyle sınırlıdır.

5510 sayılı Kanun kapsamında işinden ayrılan bireyin, sigortalı bir işe girmediği dönemde sağlık hizmetlerinden yararlanıp yararlanamayacağı, daha önce ödenen prim gün sayısına göre değişmektedir. Eğer kişinin işten çıkış tarihinden önceki bir yıl içinde en az 30 gün genel sağlık sigortası primi ödenmemişse SGK kapsamında sağlık hizmetlerinden faydalanamaz.

Son bir yıl içinde en az 30 gün Genel Sağlık Sigortası primi ödenmişse işten ayrıldığı tarihten itibaren 10 gün boyunca SGK’nin sunduğu sağlık güvencesi devam eder. İşten çıktıktan sonra sigorta ne zaman düşer konusunda kişiler detaylı olarak araştırma yaparak kendilerine verilen haklardan yararlanabilirler.

Eğer sigortalının prim ödeme süresi 90 gün veya daha fazlaysa bu durumda sağlık hizmetlerinden yararlanma süresi 100 güne kadar uzar. Üstelik bu 90 günün tek bir iş yerinde geçmiş olması zorunlu değildir. Sigorta sağlıktan yararlanma süresi ile ilgili yapılmış olan bu düzenleme, kişilerin işten çıktıkları dönemde yeniden sigortalı iş bulmalarına kadar geçen sürede sağlık sorunu yaşamamaları içindir. Bu düzenlemeler, sigortalı çalışanların iş kaybı yaşadıklarında belirli bir süre boyunca sağlık güvencesine erişimlerini sürdürmelerini sağlar.

İşten Çıkan Kişiler SGK Kapsamında Nelerden Yararlanılabilir?

İşten çıktıktan sonra sigorta ne zaman düşer ve sağlık sigortasının ne kadar süreyle geçerli olduğu, çalışanlar için önemli bir konudur. Mevcut düzenlemelere göre işten ayrıldıktan sonra sigorta ve sağlıktan yararlanma süresi belli bir süre devam eder. Sigortalı olan kişiler, bu süre boyunca sigorta kapsamındaki sağlık hizmetlerinden faydalanmaya devam edebilirler.

İşten ayrıldıktan sonra sigorta sisteminde 10 gün boyunca sigortalı olarak görünmeye devam edersiniz. Bunun ardından üç ay süresince sağlık güvenceniz devlet hastanelerinde ve özel hastanelerde geçerli olmaya devam eder. Bu süreçte:

• Devlet hastanelerindeki sağlık hizmetlerinden yararlanabilirsiniz.
• Özel hastanelerde SGK'nin karşıladığı oran üzerinden hizmet alabilirsiniz.
• Eczane ve muayene işlemlerinizde SGK desteğinden faydalanabilirsiniz.

Sigorta bittikten sonra sağlık hizmetlerinden yararlanma süresi sigortalı kişiler için verilmiş kanuni haklardır. Bu haklar yalnızca işten ayrılan bireyi değil, aynı zamanda onun bakmakla yükümlü olduğu aile bireylerini de kapsar.

Eğer üç aylık süre sona erdiğinde hala yeni bir işe başlamadıysanız ve işsizlik maaşı almıyorsanız sağlık sigortanız sona erer. Bu durumda, sağlık güvencesine sahip bir eş, çocuk, anne veya babanız varsa onların sigortası üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlanabilirsiniz. Ancak böyle bir imkanınız yoksa Genel Sağlık Sigortası kapsamına girmeniz gerekir.

GSS'den yararlanmak için gelir testi yaptırmanız zorunludur. Gelir testi için ikamet ettiğiniz ilçenin kaymakamlığına başvurmalısınız. Eğer bu testi yaptırmazsanız ilgili mevzuat gereği her ay belirli bir prim ödeme yükümlülüğünüz oluşur. Gelir testi sonucunda belirlenen primleri ödeyerek sigortalılık durumunuzu sürdürebilirsiniz.

Sağlık güvencenizin kesintisiz devam etmesini sağlamak için işten çıktıktan sonra sigorta durumunuzu kontrol etmeli ve size en uygun sigorta seçeneklerini değerlendirmelisiniz. Dilerseniz özel sağlık sigortası seçeneklerini araştırarak da kendinizi güvence altına alabilirsiniz.

İşten Çıkarılan Kişilerin SGK Kapsamında Hakları Nelerdir? 

Çalıştığı iş yerinden çıkarılan bir kişinin sigorta yararlanma süresi kendisine kanun tarafından verilmiş bir haktır. Bu süre zarfında sağlık sigortasından yararlanılır. Bunun yanında işten çıkarılan kişilere verilen birçok hak vardır. Bu hakların bilinmesi ve bu konularda gerekli resmi başvuruların yapılması gerekir.

İşten çıkarılan bir çalışanın sahip olduğu haklar arasında kıdem tazminatı da bulunur. Eğer çalışan, bir yıldan uzun süre aynı iş yerinde çalışmışsa kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Bu ödeme, her bir çalışma yılı için geçerli olup iş sözleşmesinin feshinde işçinin bir hatası olmadığı takdirde ödenebilir.

İşverenin iş sözleşmesini geçerli bir nedene dayandırarak feshetmesi durumunda işçi, kıdem tazminatına hak kazanmaz. Kıdem tazminatı talep edecek işçilerin dikkat etmesi gereken bir diğer önemli husus ise zaman aşımı süresidir. İşçi, haksız yere işten çıkarılmış ve en az bir yıl çalışmışsa kıdem tazminatını talep edebilir ve bunun için dava açabilir.

Bir çalışanın ücret hakkı, onun emeğinin karşılığıdır ve Türkiye'deki 4857 sayılı İş Kanunu ile güvence altına alınmıştır. Ücret hakkı yalnızca maddi kazançla sınırlı kalmayıp aynı zamanda işyerinde adaletin sağlanması açısından da büyük öneme sahiptir.

İşten çıkarılan bir çalışanın sahip olduğu diğer haklardan biri ise ihbar tazminatıdır. Eğer işveren iş sözleşmesini feshetmeye karar verirse bunu yapmadan önce işçiye bildirimde bulunmak zorundadır.

Çalışanların sahip olduğu haklar arasında fazla mesai ücreti de bulunur. Haftada 45 saatten fazla çalıştırılan bir işçi, fazla mesai hakkı elde eder. Bu ek çalışma saatleri, işçiye fazladan ücret ödenmesini gerektirir.

Bir başka hak ise yıllık izin alacağıdır. Çalışan, bir yıl boyunca aynı işyerinde çalıştıysa yıllık izin kullanma hakkına sahiptir. Bu izin hakkı her işçi için geçerli olup çalışanın iznini paraya çevirmesi mümkün değildir. Yıllık izin, belirlenen süre içinde kullanılmalıdır.

İşten ayrıldıktan sonra sigorta süresi kişilerin yaşamlarını normal seyrinde devam ettirmeleri için gereklidir. Bu sebeple sigorta kesildikten sonra sağlıktan yararlanma süresi hakkındaki yasal haklar bilinmeli ve bu haklar sonuna kadar kullanılmalıdır.