Buji Nedir ve Ne İşe Yarar?

Buji içten yanmalı motorların çalışmasını sağlayan önemli bir parçadır. Her silindirde birer adet bulunan bu makine parçası, yakıt hava karışımını ateşlemekle görevlidir. Yakıtın kinetik enerjiye dönüşüp motorun verimli bir şekilde çalışmasını sağlar. Otomobil ve motosikletlerde kullanılan bujiye ilk enerji, ateşleme bobininden kablo ile aktarılır. Motorun fazla ısınmasını önleyen izolatör, soğuma yapar. Doğru buji seçimi, aracın motorunun performansını artırıp yakıt tüketimini optimize eder. 

Buji Ne İşe Yarar?

Buji, elektrik sistemi ile uyumlu bir şekilde çalışarak akımın kıvılcım oluşturmasını sağlar. Başarılı çalışan bir parça, hareketli parçalar arasındaki sürtünmeyi azaltarak yakıttan kazandırır. Engebeli yollarda ya da dik yokuşlarda iyi bir yol tutuşu imkânı sunar. Buji görevi, pistonların aşağıya doğru hareket etmesini sağlayıp ateşleme işlemini gerçekleştirmesidir.

Ateşlemeyi kontrol altında tutup benzinli araçlarda güvenli yanma sağlar. Soğutma yaptığı için ısı kaynaklı kontrolsüz yanmaları engeller. Motorun hızlı tepki vermesine destek olan bu parça, egzoz emisyonlarını da düşürür. Buji nedir sorusuna yanıt olarak motorun ömrünü uzatan ve performansını artıran önemli bir makine parçası verilebilir. Yanma sürecini kontrollü bir şekilde başlatarak olası arızaların önüne geçer. Yüksek voltajlı bir kıvılcım ile aracınızı verimli bir şekilde kullanmanızı sağlar.

Buji Kablolarından Biri Çıkmış ise Motor Nasıl Çalışır?

Buji kablolarından biri çıkmış ise motorun performansında ciddi ölçüde aksamalar yaşanabilir. Ateşleme gerçekleşmediği için araçlarda "tekleme" olarak adlandırılan durum meydana gelebilir. Motor düşük güç üreteceği için aracın hızlanması sırasında arıza ortaya çıkar. Kablosu çıkan bujiler, motor silindirlerinin verimini azaltıp fazla yakıt tüketimine neden olur.

Buji kablo sıralaması, genellikle saat yönünde olur. Motorun ateşleme sırasına göre değişir. Doğru sıralama, her kablonun uygun silindire elektrik iletmesini sağlar. Yanlış dizilim rölantide düzensizlik, güç kaybı ve yakıt tüketiminin artması ile motorun çalışmaması gibi durumlar yaşatabilir. Aracın kullanım kılavuzuna göre yapacağınız sıralama, motorun verimli ve uzun ömürlü çalışması anlamına gelir. Buji kablolarından biri çıkmış ise motor çalışması, sağlıksız ve sorunlu olur.

Buji Neden Yağlanır?

Buji yağlanması, motorun yanma odasındaki yağ buharının parçalara sızması sonucu oluşur. Silindir kapağı contasının gevşemesi, piston segmanlarının deformasyonu ve supap keçelerinde aşınma gibi pek çok sorun yağın bulaşmasına sebep olabilir. Bu durum, ateşleme görevinin tam olarak yerine getirilmemesi anlamına gelebilir.

Birikmiş yağ, kıvılcım oluşumunun önüne geçip aracın performansını düşürebilir. Aracın zor ve düzensiz çalışması, titreme ile egzoz borusundan mavi duman ve fazla yakıt tüketimi gibi birbirinden farklı sorunlara yol açabilir.

Bujinin yağlanması çözümü için yağın düzenli olarak kontrol edilmesi ilk adımdır. Önerilen motor yağı ve seviyede kullanılarak sorun azaltılır. Piston segmanları, silindir kapak contaları ve supap keçeleri zamanında değiştirilir. Karter havalandırma sistemlerinde oluşan tıkanıklar giderilerek motor basıncı dengelenir.

Yağlanmanın kaynağı çözüldükten sonra aşınan parçalar değiştirilebilir ya da onarılabilir. Bujiler, tırnak ve elektroda zarar vermeksizin dikkatli bir şekilde temizlenir. Yağlanma sorunu, motorun performansını doğrudan etkileyip büyük ölçekli hasarlara neden olabilir. Doğru ve düzenli bakım süreci ile zamanında müdahale ederek aracınızı ve kendinizi olası kazalara karşı koruyabilirsiniz.      

Benzinli Araçta Buji Nasıl Değişir?

Benzinli araçta buji değişimi, aracın performansını doğrudan etkileyen bir süreçtir. Belirli aralıklarla yapılması gereken bu işlemin zamanı genellikle aracın modeline, kullanım koşullarına ve parça çeşidine göre değişir. Benzinli araçta buji kaç binde değişir, sorusuna yanıt olarak ortalama 20.000 ile 100.000 kilometre arası verilebilir. Bakır parçalar, 20.000 kilometrede değiştirilirken iridyum bujiler, uzun ömürlü olup 100.000 kilometreye kadar dayanabilir.

Motorun soğutulmasıyla başlatılan bu süreç, parçalara erişim sağlanarak devam eder. Anahtar ile yıpranan bujiler çıkarılır. Ardından yeni parçaların uç kısmına yağ sürülüp doğru tork değerine uygun şekilde takılır. Kablolar, yenileriyle değiştirilerek gerekli kontroller yapılır. Lokmalar sıkıldıktan sonra aracın çalışıp çalışmadığına bakılır. 

Buji Arıza Belirtileri

Sürüş deneyimini olumsuz bir şekilde etkileyen arızalar, motorun performansında belirgin düşüşlere neden olur. Tekleme, ateşleme ve güç kaybı gibi problemler yaşamanızı sağlar. Yakıt tüketiminde artış veya aracın yavaş çalışması gibi durumlar, arıza belirtisi olabilir. Yakıtın tam olarak verimli bir şekilde yanmasını engelleyen arızalı parçalar, tasarrufun düşmesi anlamına gelir. Buji arıza belirtileri şöyle listelenebilir:

• Özellikle soğuk havalarda motorun zor çalışması
• Ateşleme kaynaklı düzensiz çalışma
• Hava-yakıt karışımı tam olarak yanmadığı için yakıt tüketiminin artması
• Egzozdan siyah duman çıkması
• Motorun geç çalışması
• Egzozdan kötü koku gelmesi
• Hava filtresinde ya da egzozda parlama görülmesi
• Yokuş çıkarken ya da ani hızlanmalarda güç kaybı yaşanması
• Motorun rölantide sarsıntılı ve düzensiz çalışması
• Gösterge panelinde motor arıza ışığının yanması
• Özellikle uzun yolculuklarda motorun aşırı ısınması

Parçaların uçlarında yağlanma ve oksitlenme, porselen kısmında çatlamalar ile kalıntı birikimi gibi durumlar, aracınızın bujisinin değişim zamanı geldiğinin belirtisidir. Motorun düzgün çalışmasını engelleyen arıza belirtileri, olası kazaların yaşanmasına neden olabilir. Parçaları profesyonel bir şekilde değiştirerek motor ya da yakıt sorunlarının önüne geçebilirsiniz.

LPG'li Araçlarda Buji Ne Zaman Değişir?

Buji değişimi, aracın özellikleri ve arızanın boyutuna göre farklılık gösterebilir. LPG'li araçta buji arızası anlaşıldığı zaman değişim gerçekleştirilir. Yaklaşık 20.000-30.000 kilometre arasında değişmesi tavsiye edilir. Üreticinin önerileri ve aracın genel kullanım kılavuzu doğrultusunda değişmesi gerekir.

Düzenli olarak kontrol edilmesi gereken parçalar, arıza belirtileri ortaya çıktığı zaman değişir. Değişim süresi benzinli araca göre daha kısa olabilir. LPG'nin yanma sıcaklığı kuru ve yüksek olduğu için parçalar hızlı bir şekilde aşınabilir. Gaz sistemine zarar vermeksizin yapılan değişimin zamanında gerçekleştirilmesi gerekir. Aksi taktirde motora büyük zararlar verilebilir.

Değişim süresini belirleyen faktörler arasında; aracın kullanım şartları, LPG'nin kalitesi, sürüş stili ve parçanın çeşidi gibi pek çok unsur yer alır. Doğru seçim, motor performansını artırıp yakıt tüketimini azaltarak çevreye olan zararı minimum seviyeye indirir.

Buji Arızası Nasıl Anlaşılır?

Arıza, motorun çalışma sürecinde yüksek ısı ve basınç ile elektrik akımına maruz kalmasından dolayı oluşur. Güç kaybı, motorun zorlanması ya da çalışmaması, arıza lambasının yanması ile yakıt tüketiminde artış gibi birçok unsur ile anlaşılabilir. Düzenli kontrol ile zamanında değiştirebilir, aracınızın motorunun verimli bir şekilde çalışmasını sağlayabilirsiniz.

Yanma odasında zamanla karbon birikiminin gerçekleşmesi, ateşleme verimliliğini düşürür. Yanlış seçim, motorun ateşleme sürecini olumsuz yönde etkileyebilir. Düşük performanslı parça tercihi, motorun aşırı ısınmasından dolayı hızlı bir şekilde aşınıp arızalanmasına neden olabilir. Düşük kaliteli yakıt, karbon miktarını artırıp ateşleme kabiliyetini olumsuz etkiler. Araçlarda yaşanan olumsuzluklar, bu parçanın değişimine işaret eder. 

Araca Göre Buji Seçimi

Araca göre buji seçimi, araç ve parçanın teknik detaylarına göre gerçekleştirilir. Önerilen buji türleri içerisinde; platin, bakır ve iridyum mevcuttur. Normal buji ile iridyum buji arasındaki fark, üretim materyalleri ve kullanım sürelerinden kaynaklanır. Normal parçanın güçlü bir iletken özelliği mevcuttur. İridyum buji farkı ise az voltaj gerektirip uzun ömürlü bir kullanım imkânı sunmasıdır.

Aracınızın kullanım talimatları doğrultusunda değiştirilmesi tavsiye edilir. Parçanın belirli bir ısı aralığında olması gerekir. Yanlış ısı aralığındaki bir buji, motorun verimsiz çalışmasına neden olabilir. Uç kısmının ince olması güçlü, kalın olması ise düşük kıvılcım çıkması anlamına gelir. Korozyona karşı dayanıklı ve uygun elektrotlara sahip parçalar ile aracınız yüksek performans gösterebilir. Araca uygun seçim için göz önünde bulundurulması gereken faktörlerin listesi şöyledir:

• Termal numara
• Motor türü
• Aracın kullanım şekli
• Ateşleme kalitesini etkileyen elektrotlar arasındaki boşluk
• Motorda bulunan yuvalara doğru şekilde uyması gereken dişli boyutları
• Parçanın sahip olduğu ısı aralığı
• Etkili bir yanma süreci sağlayan merkezi elektrotun malzemesi.

Çift elektrotlu parçalar, turbo motorlara uygunken plazma bujiler ise yüksek maliyetleri nedeni ile yarış ve spor araçlar için idealdir. Düzenli kontrol ve bakım süreci ile zamanında değişim gerçekleştirebilirsiniz. Doğru bujiyi aracın kataloğundan ya da imalat bilgilerinden öğrenerek belirleyebilirsiniz. Araca göre buji seçimi doğru bir şekilde gerçekleştirildiği zaman motorun performansı artıp yakıt tüketiminden tasarruf edilebilir.

Buji Nasıl Temizlenir?

Buji temizleme, motor performansını korumak için düzenli yapılması gereken bir işlemdir. Zaman içerisinde parçaların üzerinde karbon ve yağ kalıntıları oluşabilir. Bu durum ateşleme sürecini olumsuz bir şekilde etkiler. Adım adım buji temizliği şöyle yapılır:

• Motoru kapatıp soğumasını bekledikten sonra akünün kutup başlarını çıkarmanız gerekir.
• Parçaların yerini belirledikten sonra çıkarabilirsiniz.
• Tel fırça veya zımpara kâğıdı ile elektrotlara zarar vermeksizin dış yüzeydeki kir ve kalıntıları temizleyebilirsiniz.
• Bujinin uç kısmına ve dişlerine karbon çözücü sprey sıkıp kirlerin yumuşamasını birkaç dakika beklemeniz gerekir. Tel fırça ile tekrar silebilirsiniz.
• Elektrot uçlarını zımparalayarak kıvılcım oluşumunu engelleyen kalıntıları temizleyebilirsiniz.
• Hava kompresörü ile toz kalıntılarını ortadan kaldırıp kuru bir bez ile silebilirsiniz.

Temizlenen bujiler, motorun düzgün çalışmasından yakıt tasarrufuna ve düşük emisyona kadar birbirinden farklı avantaj sağlar.

Buji Neden Yanar?

Buji, yüksek ısı altında yanıp eriyerek parçalanır. Yanan parça aracınızın motoruna zarar verir. "Motor sürekli buji yakıyor" denildiği zaman parça değişiminin gerektiği anlaşılabilir. Bujilerin yanma nedenleri arasında şu sebepler yer alır:

• Aşırı ısınma
• Kurşun ve karbon kirlenmesi
• Yağ eksikliği
• Elektrotun erimesi
• Yanlış parça türü
• Yanlış ayarlanan ateşleme zamanlaması
• Yanlış miktarda ve kalitesiz yakıt kullanımı
• Motor sıcaklığı
• Motora aşırı yüklenme

Kızdırma Buji Arızası Nasıl Anlaşılır?

Kızdırma bujisi, yanma odasında gerekli ısıyı sağlayan parçaya denir. Dizel araçlarda kullanılan bu sistem, düzenli bir şekilde ateşleme başlatır. Parçanın elektrik akımını düzgün iletmemesi ve ısıtmayı engelleyen bir durumdur. Multimetre ile parçaların direnci ölçülerek arıza tespit edilir. Araç diagnostik cihazı, arıza kodunu okur. P0380 ve P0671 gibi kodlarla ifade edilir.

Parçalar yerinden çıkarılıp fiziksel olarak kontrol edilir. Yanan, deforme olan veya kararan bujiler arızalanır. Isıtma buji arızası, motorun düzgün çalışmasını engelleyip beyaz duman çıkmasına neden olur. Çekiş gücünde azalma yaratarak aracın hızlanmasını zorlaştırabilir. 

Buji Ne Zaman Ateşleme Yapar?

Pistonların yukarı doğru hareket etmesi ile sıkıştırma gerçekleşir. Bu sıkıştırma zamanının sonunda ateşleme gerçekleşir. Motorun çalışmasını olumsuz bir şekilde etkiler. Zamanla aşınan parçalar, düzensiz bir şekilde ateşleme yapabilir. Zamanında yapılmayan ateşleme, parçalara zarar verebildiği gibi aracın motorunu da yorar.

Yanlış buji seçimi, aracın arıza yapmasına neden olabilir. Kasko sigortanızda buji ile ilgili arızalara karşı ek teminat varsa masraflar karşılanabilir. Aracınıza uygun kasko sigortası poliçesi için Sigortayeri'nden bilgi alabilirsiniz, poliçenizi bu çerçevede oluşturabilirsiniz. Aracınızı ve kendinizi güvenceye almak için siz de hemen Sigortayeri'nden uygun poliçeye ulaşabilir ve değerlendirebilirsiniz.

Buji ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Buji nasıl çalışır?

Çalışma prensibi, içten yanmalı motorlarda hava ve yakıt karışımını ateşleyerek gerçekleştirilir. Ateşleme bobininden gelen yüksek voltajlı elektriği kullanarak kıvılcım çıkarır. İki elektrot arasında meydana gelir. Hava yakıt karışımını iyonize edip ısıyı izolatör ile dışarıya atar. Ateşlemenin etkisiyle piston aşağıya doğru hareket edip krank milini döndürerek aracı çalıştırır.  

Buji nerede bulunur? 

Buji, dizel ve benzinli motorlarda kritik bir öneme sahip makine parçasıdır. İçten yanmalı motorlarda silindir kapağının üst bölümünde yer alır. Bu makine parçası, motorun yanma odasında her silindirin içerisinde bulunur. 

Buji ne kadar sıkılır?

Buji, manuel ya da tork anahtarı ile sıkılır. Genellikle yeni parçaların 90; eski olanların ise 30 derece sıkılması gerekir. Aracın tork değerini öğrendikten sonra uygun bir anahtarla sıkmaya devam edebilirsiniz. Düzgün sıkılmadığı taktirde motorun verimli bir şekilde çalışmasını engelleyebilir. Bu durum, araç motorunda tekleme veya bozulma ile koku ve dumana neden olabilir.

Arabada kaç buji olur?

Benzinli, LPG'li ve dizel motorlarda farklı sayıda bulunur. Benzinli araçta silindir sayısına eşittir. Yüksek performanslı araçlarda silindir başına 2 adet buji olabilir. Genellikle 12 ya da 14 mm çapında parçalar kullanılır. Dizel araçlarda ise ateşleme bujisi bulunmayıp kızdırma bujisi yer alır.